Ebeveynlerin İlişkisi ve Çocuklara Etkisi

​Çocuklar, Ebeveyn İlişkilerine göre Şekillenir.

Çatışma ve fikir ayrılıkları yaşamın kaçınılmaz bir parçasıdır; anne baba arasında da bunların yaşanması doğaldır. Hatta çocuklu hayatın getirdiği sorumluluklar nedeniyle de bazen ebeveynler arasındaki çatışmalar artabilir.

Çatışmanın hayatın doğal bir parçası olduğu düşünüldüğünde anne baba arasında çatışmaların olup olmamasından daha önemli olan bu çatışmanın nasıl ortaya konduğu, ifade edildiği ve de nasıl çözüldüğüdür.

Sağlıklı bir şekilde ifade edilen ve çözüme ulaştırılan çatışmalar çocuklar için öğretici bile olabilir!​ Aile ortamında ebeveynlerin problemlerini çözmede gösterdikleri tutumlar, özellikle küçük yaş çocuklarda yaparak-yaşayarak öğrenmeye dönüşebilir! Ancak problem çözümü yetişkinler tarafından başarılamadığında çocuklarda bir takım problemleri de beraberinde getirir.

Yıkıcı Çatışmalar

Ebeveynler arasındaki her çatışma çocuklara zarar vermez ama yıkıcı olarak isimlendirilen çatışmalar eşlere olduğu kadar çocuklara da zarar verir. Etkisi uzun süre devam edecek izler bırakır.​

• İsim takma, aşağılama, tehdit etme gibi sözel saldırganlık
• İtme, vurma gibi fiziksel saldırganlık
• Yok sayma, surat asma, küsme ve çıkıp gitme gibi pasif agresif yöntemlerdir.

Yıkıcı Çatışmalar Çocukları Nasıl Etkiler?

Anne baba çatışıp sürekli olarak birbirlerine saldırganca tutumlar sergilediğinde çocuklarda kaygı, gerginlik, umutsuzluk gibi durumlar ortaya çıkar, bazı çocuklarda ise öfke, saldırganlık, evde ya da okulda davranış sorunları görülür. Hatta bu duruma baş ağrısı, karın ağrısı gibi fiziksel semptomlar eşlik eder ve çocuklar sık sık hastalanırlar. Yaşadıkları stresten kaynaklı odaklanma ve dikkat sorunları yaşayabilirler; bu da onların öğrenme performanslarının ve akademik başarılarının düşmesine neden olur. Tüm bunlar da yaşıtlarıyla dengeli arkadaşlık ilişkileri kurmalarını da zorlaştırır.

Küçük yaş grubundaki çocukların yaşadığı davranış problemlerinin çocuğa ya da çocuğun ebeveynleri ile olan ilişkisine değil; ebeveynlerinin kendi aralarındaki ilişkiye odaklanarak ve onlar arasındaki ilişkiyi iyileştirerek çözüldüğü görülebilir. Çocuk kendini duygusal anlamda güvende hissettiğinde pek çok sorun çözülebilmektedir. Anne baba aralarındaki anlaşmazlığı tümüyle çözemese de çözüm yolunda adım attıklarında ve gelişme kaydettiklerinde bile çocukta olumlu etkisi gözlemlenebilir.

​Çocukluktan Yetişkinliğe Taşınan Yaralar

Ebeveynler arasındaki çatışmaların çocukları nasıl etkilediği konusunda yapılan araştırmalardan bir tanesi de ebeveynleri sürekli tartışan çocukların kortizol seviyelerinin huzurlu bir ev ortamında büyüyen çocuklardan daha yüksek olduğunu ortaya koymaktadır. Kortizol seviyeleri yüksek olan çocuklar kendilerini yorgun hissediyor, daha sık hasta oluyor ve uyku düzenleri bozuluyor. Sanılanın aksine çocuklar hiçbir zaman aile içindeki gerginliğe alışamazlar. Gerginlik ve çatışmanın yoğun olduğu ortamlarda çocuklukları geçmiş olan yetişkinler de fiziksel, ruhsal sağlıkları ve sosyal hayatları ile ilgili daha fazla sorun yaşamaktadırlar.

Yok Saysak?

Tartışmaların çocuklarına zarar vereceğini düşünen bazı ebeveynler ortada ciddi sorunlar olmasına rağmen tartışmaya girmemek için eşinin istediği her şeye razı olarak ya da yok sayarak çatışmadan kaçınmaya çalışırlar. Ancak bu konuda da araştırmalar gösteriyor ki bir duvar gibi konuşmamayı ya da çözüm bulmayı reddeden tavırlar da çocuklar tarafından olumsuz algılanıyor. Ortada düşmanlık olduğunda çocuklar bunu görüyor ve hissediyorlar. Çocuklar anne babalarını çok fazla gözlemledikleri için ifade etmeseler bile onlarla ilgili pek çok detayı fark ediyorlar. Bu nedenle kapalı kapılar arkasında tartışıp hiçbir şey olmamış gibi davranan ebeveynlerinin “-mış gibi” yaptığını da anlayabiliyorlar. Ancak anne babanın bile ifade etmekten çekindiği bu konuyu onlar da dile getiremiyorlar.  Bu durumda herkes bir sorun olduğunu bilse de kimse bu sorun ile ilgili konuşamadığı ve sorunu çözmek için adım atılmadığı için çocukların kaygıları artıyor.

​Bazı Çatışmaların İyileştirici Etkisi Vardır

​Çocuk küçük bir tartışmaya tanık olduğunda ve ebeveynlerinin onu çözebildiğini gözlemlediğinde bu durumdan sosyal beceri, güven duygusu ve özgüven anlamında kazanç elde edebilir. Anne babasının sorun yaşasa bile aşabileceğini görür. Ancak bu her türlü tartışmanın çocuğun yanında yapılması anlamına gelmez.  Anne babanın kendisine özel tutması gereken hassas konular da vardır. Çocuk kapalı kapılar arkasında gerginlik ve çatışmaların olduğunun farkında ise ona anlayabileceği bir dil ile “bazen anne babaların da anlaşamadığı konular olabileceği ama çözüm bulabilecekleri” ifade edilmelidir. Eğer çocuk tartışmaya tanık oluyorsa çözüldüğünü de görmesi çok önemlidir.  Böylece iletişimle çözülen çatışmaların normal olduğunu bilir.

Çatışma Nasıl Yapıcı Olabilir?

• ​Çatışmalarda amacınız “çözüm bulmak” olsun. Suçlamak, söylenmek kimse için çözüm getirmez.
• “Sana değer veriyorum.” ve “Seni anlamaya çalışıyorum.” mesajları verilebildiği sürece her iki taraf da iletişime açık kalır.
• Konuyu eşinizin bakış açısından da anlamaya; onunla empati kurmaya çalışın. Karşınızda sevdiğiniz ve değer verdiğiniz insan olduğunu unutmayın; iyi niyetle yaklaştığınızda sorunların çözülme ihtimali daha fazladır.
• İfade edilemeyen öfke ve kırgınlıklar daha sonra daha büyük çatışmaların yaşanmasına neden olabilir. Bu nedenle sorunları uygun dille, zamanında ifade etmek eşler arasındaki gerginliği azaltır ve daha sağlıklı iletişim kurmalarına yardımcı olur.
• Eşler birbirlerini sevseler de bazen nasıl daha iyi iletişim kurabilecekleri ile ilgili yardım almaları gerekir. Bunu yaparak sadece kendileri için bir adım atmış olmazlar; çocuklarının da hem bugününe hem de yarınlarına yardımcı olurlar.

​Çözülemeyen Çatışmalar ve Boşanma

​Bazen çözülemeyen çatışmalar olur; ebeveynler ilişkilerini devam ettirmeme kararı alır ve boşanırlar. Peki, bu durum çocuklara zarar verir mi? Boşanma sonrası çocuklarla çalışan uzmanlar, boşanmanın çocuk üzerinde etkileri olduğunu ancak boşanmaktan daha kötü olanın sadece çocukları için bir arada yaşamaya devam ederken bitmeyen bir çatışma ve gerginliğin ortasında çocukları tutmak olduğunu belirtiyorlar. Boşanma sonrası çocukların en önemli ihtiyacı sarsılan güven ihtiyaçlarının tazelenmesidir. Ancak bitmeyen tartışma ve kavgaların ortasında kalıyorsa ve hatta bu kavgaların sebepleri onunla ilgili konulardan ortaya çıkıyorsa bu durum çocuk üzerinde çok daha büyük hasarlar çıkarmaktadır.